Çalışma İzni İptal Edilen Yabancının Yasal Hakları Nelerdir?

Yabancı personel çalıştıran işverenlerin bilmesi gereken önemli konulardan birisi de yabancının istifa etmesi veya işten çıkarılması durumunda yasal sorumluluklarıdır. Türk personeller gibi yabancıların da işten çıkarılması bir takım yasal düzenlemelere bağlıdır.

Bir iş yerinde en az 1yıl çalışmış yabancı personelin kıdem tazminatı hakkı doğmaktadır. (ev hizmetlerinde çalışan yabancı personeller hariç) Bir seneyi dolduran yabancılar içinde hem kıdem hem de ihbar tazminatı hakkı bulunmaktadır.

Kanuna göre ihbar ve kıdem tazminat uygulamaları yabancı ve Türk vatandaşlar için aynıdır.

Yabancının kıdem tazminatından yararlanabilmesi için mevcut işyerinde sigortalı olarak en az 1 yıl ve üzeri çalışmış olması gerekmektedir. Ayrıca, işveren tarafından işten çıkartılması gerekmektedir. Yabancının kendisinin istifa etmesi durumunda işverenden kıdem tazminatı talep edemez. Kıdem tazminatı hesaplanırken her çalıştığı yıl 1 brüt ücrete eşittir.

Kıdem Tazminat Hesaplaması:

Örnek: Bir yabancı pazarlama sektöründe eleman statüsünde 3 yıl 5 ay  olarak çalışmışsa ve işveren tarafından işten çıkartıldığı zaman, kıdem tazminatı alınacak tutar: 18.334,68 TL

Şirkette yabancı için ödenmesi gereken minimum brüt ücret – 5.366,25 (1.5 kat brüt asgari ücreti)

5.366,25 TL / 12 ay x 41 ay= 18.334,68 TL.

İhbar tazminatı

İhbar tazminatı: çalışan ve işverenin haklarını korumak için bir haktır. Yabancının ihbar tazminatından faydalanabilmesi için çalıştığı iş yerinde en az 6 ay çalışması gerekmektedir.

Yabancı çalışan çalıştığı işyerinden istifa etmek istiyorsa, bu durumda aşağıda yer alan sürede  işverene bildirmek zorundadır. Aynı şekilde işveren için de geçerlidir;

• Mevcut işyerinde 6 aydan az çalışmış yabancı personel için ihbar süresi işten ayrılma tarihinden 2 hafta öncedir,
• Mevcut işyerinde 6 aydan 1,5 yıla kadar çalışmış yabancı personel için ihbar süresi işten ayrılma tarihinden 4 hafta öncedir
• Mevcut işyerinde 1,5 yıldan 3 yıla kadar çalışmış yabancı personel için ihbar süresi işten ayrılma tarihinden 6 hafta öncedir
• Mevcut işyerinde 3 yıldan fazla çalışmış yabancı personel için ihbar süresi işten ayrılma tarihinden 8 hafta öncedir

İşveren yabancı personeli ihbar süresi bitmeden sözleşmesini bitirdiği taktirde ihbar tazminatı ödemek zorundadır.

Örnek: Personel 1 yıldan fazla çalışmışsa işverene en az dört hafta önce işten çıkacağını bildirmek zorundadır. Bildirmediği halde, 4 haftalık maaş ücreti ödemek zorundadır. Bu örneğe göre, ihbar tazminat ücreti yukarıdaki belirtilmiş olduğu süreye göre uygulanır.

İşveren/ Yabancı personel yukardaki şartlara uyması halinde yabancı çalışana/ işverene ihbar tazminatı ödenmez.

İhbar tazminatı kanunu hem işveren için hem de yabancı çalışan için eşit uygulanmaktadır.

İstisnai Durumlar Nedir?

Çalışma Bakanlığının çalışma izni uzatma başvurunu kabul etmeme durumunda ise istisnai durumlar bulunmaktadır. Bakanlığın uzatmama gerekçesi şirketin mali veya diğer durumları ile alakalı ise iş verenin sorumluğu devam eder. Fakat Türkiye’nin konjektürel durumuna istinaden çalışma izni uzatma başvurusu ret alırsa iş verenin ihbar tazminatı yükümlülüğü ortadan kalkmaktadır. Fakat kıdem tazminat ise İş Kanunu hükümlerince hesaplanıp işçiye ödenir.

Yabancı personel kendi istifa etse bile, aşağıda yer alan istisna durumlarda kıdem tazminatından faydalanabilir;

• İşin niteliğinden doğan bir sebeple yabancı personelin sağlığı tehlikede olursa;
• Yabancı personelin emekli olmak için sigortalılık süresi ve prim günü gibi gerekli şartları sağlamışsa;
• Kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde işten ayrılması;
• Çalışan personelin ölmesi halinde.