Yabancı Çalışanlar ile Türk Çalışanlar Arasındaki Kanuni Farklar Nelerdir?

Türkiye’de yaşayan ve çalışma iznine sahip olan yabancılar sosyal güvenlik haklarından faydalanıp faydalanamayacakları konusunda genellikle endişe duyarlar.

Oysa ki hem Türk vatandaşları, hem de yabancı çalışanlar için sosyal güvenlik hakkı anayasal bir hak olarak güvence altına alınmıştır.

Türkiye ile 29 ülke arasında sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmaktadır. Sosyal güvenlik sözleşmesi hükümlerine göre, Türkiye’deki sigortalı çalışması emekli olmaya yetmeyenler, her iki ülkedeki çalışmaları emekli olmaya yeterse, talebi halinde Türkiye’deki çalışmasına karşılık gelen prim günü karşılığı kadar sözleşme aylığı almaya hak kazanırlar.

Bu durumda ilk sigorta başlangıcı her iki ülkede başlamış olan sigorta tarihinin ilk önce olanıdır.

Türkiye ve diğer ülkeler arasındaki anlaşmaları,  https://www.csgb.gov.tr/uigm/genel-bilgiler/sosyal-guvenlik-anlasmalari/ linki üzerinden inceleyebilirsiniz.

Yabancılar Türkiye’den emekli olabilir mi?

Emekli olmak için gerekli şartları taşıması halinde yabancılar Türkiye’den emekli olabilirler.

Türkiye’de emeklilik yaşı kadınlar için 58, erkekler için 60’tır.

Emeklilik için, yabancının çalışma izni ile birlikte 25 yıllık primlerinin ödenmesi gerekir. Sonrasında yabancılar Türkiye’de emekli olup Türk vatandaşı gibi emekli maaşı alabilirler.

25 yıl prim ödemesi tamamlanmamışsa, ödenen prim 15 yıllıksa bu durumda yaş kriterinin de sağlanması koşuluyla malullük maaşı alabilirsiniz.

Türkiye’de yabancılar sağlık hizmetlerinden faydalanabilir mi?

Oturma izni ile Türkiye’de ikamet eden bir yabancının eğer tam kapsamlı bir özel sağlık sigortası ya da destekleyiciden kaynaklı sigortası yoksa sağlık hizmetlerinden ücretli ve sınırlı faydalanabilmektedir.

Çalışma izni bulunan bir yabancının ise, bakmakla yükümlü olduğu aile bireyleri; eşi,18 yaşını doldurmamış çocuğu ya da çocukları, lise veya dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları, yükseköğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları, yaşına bakılmaksızın malûl olduğu tespit edilen evli olmayan çocukları, geçiminin yabancı uyruklu kişi tarafından sağlandığı kurumca belirlenen kriterlere göre tespit edilen ana ve babası, sağlık hizmetlerinden yararlanabilir.

Yabancılar için kıdem tazminatı

Türkiye’de çalışan ve çalışma izni alan yabancı uyruklu vatandaşların kıdem tazminatı alabilmeleri için öncelikle iş yerinde 360 günden fazla kıdeminin olması gerekmektedir.

Bakanlık tarafından çalışma izni süresi bir yıldan daha az verilmiş olan yabancıların kıdem tazminatı hakkı yoktur.

İş yerindeki hizmet süresi bir yılı dolduran ve iş sözleşmesi kıdem tazminatına alabilmek için belirtilen nedenlerden herhangi biriyle sona eren yabancıların kıdem tazminatı hakkı vardır.

*** Ev Hizmetlerinde çocuk, yaşlı, hasta veya engelli bakım elamanı olarak çalışan yabancıların kıdem tazminatı hakları bulunmamaktadır.

Son olarak sadece Türk vatandaşlarına hasredilen ve yabancıların çalışmasının yasaklı olduğu meslekler aşağıdaki gibidir.

• Dişçilik, ebelik ve hasta bakıcılık
• Eczacılık
• Veterinerlik
• Özel hastanelerde sorumlu müdürlük
• Kara suları dahilinde kaptanlık, balık, istiridye, midye, sünger, inci, mercan vb. ihracı, dalgıçlık, arayıcılık, kılavuzluk, çarkçı­lık, katiplik, tayfalık
• Avukatlık
• Noterlik
• Gümrük müşavirliği
• Özel veya kamu kuruluşlarında güvenlik görevlisi